امام جعفر صادق (ع): «تعلّموا العربیه فانها کلام الله الذی یکلّم به خلقه»
زبان عربی به‌عنوان یکی از زبان‌های غنی و پرجاذبه‌ی دنیا که از تاریخی طولانی برخوردار است، قرن‌هاست که با زبان فارسی عجین شده است، تا جایی که درک ادبیات ما مستلزم یادگیری هرچه بیشتر زبان عربی است.
وجود ساختارهای بدیع و دل‌انگیز، فراوانی واژگان، پویایی، تنوع در تعبیر و استواری در نظام زبانی از بارزترین ویژگی‌های این زبان است. زبان و ادبیات عرب، از دهه 40 به عنوان یک رشته مستقل در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود و هر ساله چندین هزار نفر از دانشگاه‌های مختلف کشورمان در این رشته فارغ‌التحصیل می‌شوند. این رشته دارای گرایش‌هایی از جمله زبان و ادبیات و مترجمی است.
گفتنی است اولین شخصی که به اصول و مقدمات علم صرف و نحو به‌عنوان پایه زبان و ادبیات عرب پرداخته، حضرت علی (ع) است که شاگرد خود «ابی‌الاسود دئلی» را به تأسیس قواعد نحو راهبری فرموده و او نیز قواعد عربی را بنا نهاده است.
در ایران به خاطر مسلمان بودن و همچنین هم‌جواری با کشورهای عربی، از قدیم‌الایام این زبان را در کنار زبان فارسی آموزش می‌دادند. علاوه بر آن، وجود تعداد زیادی از واژه‌های عربی در زبان فارسی نیز بر نیاز به آموزش این زبان افزوده است. از خصایص زبان عربی می‌توان به «اعراب» یا همان ترکیب کردن و «مناسبه الحروف المعانی» و همچنین «الاشتقاق» اشاره کرد که خصلت اخیر از بارزترین مظاهر زبان عربی است که باعث تولید لغات بسیاری در این زبان می‌شود.
رشته زبان و ادبیات عرب دارای دو گرایش مترجمی و ادبیات است. گرایش ادبیات هم در دانشگاه سراسری و هم آزاد وجود دارد. اما گرایش مترجمی فقط در دانشگاه سراسری (البته آن هم در دانشگاه‌های تهران و اصفهان) وجود دارد. مجموعه‌‌ی زبان عربی که دارای این دو گرایش است شامل دروس مشترکی همچون:
1ـ زبان عمومی و تخصصی
2ـ صرف و نحو
3ـ معانی و بیان بدیع
4ـ تاریخ ادبیات
5ـ ترجمه و اعراب‌گذاری متون ادبی
6ـ ترجمه عربی به فارسی و بالعکس است.
این دروس برای هر دو گرایش مترجمی و ادبیات مشترک است اما ضرایب آن برای این دو رشته متفاوت است.
در گرایش مترجمی دانشجویان، دروسی شامل فنون و روش‌های ترجمه ـ مبانی نظری ترجمه ـ ترجمه شفاهی همزمان ـ واژه‌شناسی و معادل گزینی در ترجمه را می‌گذرانند. دانشجویان این گرایش در ترجمه، که شامل ترجمه فارسی به عربی و عربی به فارسی است تبحر پیدا می‌کنند؛ اما در گرایش ادبیات دانشجویان دروس ادبیات که آن‌هم شامل مقاله‌نویسی، علوم بلاغی، متون نظم و نثر، تاریخ ادبیات و … است را می‌گذرانند و با تاریخ ادبیات، متون ادبی و … آشنا می‌شوند.
دانشجویان رشته عربی قواعد را به شکل مفصل می‌خوانند پس می‌توانند در مدارس تدریس کنند و چون تعداد افرادی که این رشته را می‌خوانند زیاد نیست پس نیاز کشورمان در مدارس برای تدریس این درس بسیار است. دانشجویان این رشته در ارگان‌های دولتی از جمله: صدا و سیما، وزارت ارشاد، وزارت امور خارجه نیز امکان فعالیت دارند. فارغ‌التحصیلان این رشته در مدارس به عنوان معلم درس عربی و در بخش‌های دیگری مانند روزنامه‌ها، دارالترجمه‌ها، شرکت‌های بازرگانی و تجاری به عنوان مترجم و در سازمان صدا و سیمای ایران هم به‌عنوان گوینده بخش عربی و یا به‌عنوان مترجم می‌توانند فعالیت کنند. پس از طی مقطع دکترا نیز می‌توانند به عنوان استاد دانشگاه در دانشگاه‌های سراسر کشور مشغول به تدریس شوند.
